Góður gangur á Grundartanga

Athafnasvæði Grundartanga í Hvalfjarðarsveit endurspeglar metnaðarfulla og blómlega atvinnustarfsemi. Fjölbreytt og öflug fyrirtæki sem nýta hafnarmannvirki til gróskumikillar framleiðslu- og þjónustustarfsemi. Ábati reksturs og fjárfestinga skapar öruggt atvinnuumhverfi, styður þjónustu sveitarfélaga og er uppspretta og vettvangur nýsköpunar. Þróunarfélag Grundartanga sameinar krafta nálægra sveitarfélaga, Faxaflóahafna og fyrirtækja sem skapa öflugt sóknarsvæði, þróa vaxtarmöguleika og mótvægi við loftslagsbreytingar. Félaginu er ætlað að tryggja vegferð sjálfbærra fyrirtækja og samfélags á svæðinu. Það felst í samvinnu lykilaðila um framtíðarsýn til aukinnar samkeppnishæfni. Þróunarfélagið hefur að markmiði að innviðir Grundartangasvæðisins styðji við og laði að fjölbreytta atvinnustarfsemi með lágmarksumhverfisáhrif. Þar þurfa umhverfismál að vera í fremstu röð iðnaðarsvæða, í takt við það besta sem gerist og öflugt mótvægi við loftslagsbreytingar. Hvatt er í senn til nýsköpunar, þróunar og að öryggismál séu í fyrirrúmi.

Grænn iðngarður meginverkefnið

Megináherslur Þróunarfélagsins síðasta ár hafa snúist um að þróa Grundartangasvæðið sem grænan iðngarð með hringrásarhugsun að leiðarljósi. Í því felst að mótuð verði umgjörð sjálfbærni fyrir svæðið og uppbygging hringrásarhagkerfis með bættri fjölnýtingu auðlinda og innviða. Niðurstaða ítarlegrar sviðsmynda og stefnumótunarvinnu á möguleikum svæðisins leiddi til undirbúnings að stofnun græns iðngarðs. Í takt við stefnu stjórnvalda og sveitarfélaga um þróun hringrásarhagkerfis og styður við aðgerðaáætlun í loftslagsmálum og sjálfbærnimarkmið Sameinuðu þjóðanna.

Eigendur og fyrirtæki á Grundartanga undirrituðu viljayfirlýsingu um uppbyggingu græns iðngarðs. Hann yrði umgjörð sjálfbærni fyrir svæðið og uppbygging hringrásarhagkerfis sem vettvangur nýsköpunar með bættri fjölnýtingu auðlinda og innviða. Starfið byggist á virkri stjórnun þeirra þátta í starfsemi garðsins sem hafa áhrif á umhverfi en einnig til mótvægis vegna mögulegra saðlegra áhrifa. Það þýðir minni losun gróðurhúslofttegunda, aukna orkunýtingu og hringrásarhagkerfitil aukinnar nýtingar auðlinda. Það krefst samvinnu fyrirtækja og deilingar efna, aukaafurða, orku og vinnsluúrgangs auk virkrar úrgangs-, vatns- og orkustjórnunar. Jafnframt skapast með grænum iðngarði tækifæri sem auka fjárhagslegan ávinning garðsins. Slík hagsæld getur byggst á aukinni samkeppnishæfni og að auðveldara sé að laða að erlenda fjárfesta. Sköpuð eru tækifæri til aukinna gjaldeyristekna og hagkvæmari hráefnis- og auðlindanýtingar.

Grænbók Grundartanga

Þróunarfélagið lauk á síðasta ári vinnu við svokallaða Grænbók fyrir Grundartanga þar sem saman eru tekin tækifæri og núverandi staðasvæðisins í sjálfbærnimálum. Þar er Grundartanga lýst sem grænum iðngarði hringrásarhugsunar, lykilverkefni greind sem og nauðsynlegar aðgerðir. Á sama tíma hefur Þróunarfélagið metið hvaða rekstrarform henta best sem tryggja aðkomu sem flestra hagaðila að iðngarðinum. Rekstrarform sambærilegraklasa erlendishafa einnig verið skoðuð. Myndaður hefur verið undirbúningshópur fyrir stofnun iðngarðs með fulltrúum fyrirtækjanna á svæðinu auk framkvæmdastjóra og formanns stjórnar Þróunarfélagsins. Stefnt er að því að grænn iðngarður á Grundartanga taki formlega til starfa í haust.

Hraðhleðslustöð og hitaveita

Þróunarfélagið vinnur að margvíslegum grænum undirbúningsverkefnum. Í sumar á að setja upp öflugar hraðhleðslustöðvar á Grundartanga. Fjárfest hefur verið í búnaði, lóð undirbúin og unnið er að samningum við rekstraraðila. Áfram hefur verið unnið að stofnun hitaveitu á Grundartanga sem nýtir umframvarma svæðisins. Gerð hefur verið arðsemisgreining á mögulegri hitaveitu, unnið að því að tryggja aðgengi að varma, ákveða rekstrarfyrirkomulag og fjármögnun. Þróunarfélagið hefur einnig stýrt verkefni við tilraunaborholu á Grundartanga, með það að markmiði að kanna möguleika Carbfix-tækninnar á niðurdælingu CO2 úr útblæstri frá starfsemi Elkem. Fyrirhugað er að bora 800 metra djúpa rannsóknarborholu. Í kjölfarið verði boruð niðurdælingahola á svæðinu reynist niðurstöður rannsóknarborunar jákvæðar.

Markið er sett hátt, fyrirtækjum og samfélagi til heilla. Grænn iðngarður á Grundartanga á að stuðla að sjálfbærri auðlindanotkun og eflingu hringrásarhagkerfis og taka forystu í aðgerðum gegn loftslagsbreytingum og þróun hringrásarhagkerfis á heimsvísu. Í þeirri vegferð sjálfbærni fyrirtækja og samfélags á Grundartanga felst sóknarhugur í uppbyggingu atvinnusvæðisins.

Höfundur er Ólafur Adolfsson, stjórnarformaður Þróunarfélags Grundartanga. Greinin birtist í Morgunblaðinu 1. maí 2024.